ನಾನು ಶಾಲೆಯಲ್ಲಿ ಓದುತ್ತಿದ್ದಾಗ ನಮ್ಮ ಶಾಲೆಯ ಮುಂದೆ ದೊಡ್ಡ ಮರವೊಂದಿತ್ತು. ಆ ಮರದ ಕೆಳಗೆ ಅದರ ಹಣ್ಣುಗಳು ಸದಾ ಬಿದ್ದಿರುತ್ತಿದ್ದವು. ಒಳ್ಳೆಯ ಪರಿಮಳವಿದ್ದ ಆ ಹಣ್ಣನ್ನು ತಿನ್ನಬಹುದೆ ಎಂಬ ಕುತೂಹಲದಿಂದ ಬಿಡಿಸಿದರೆ ಅದರ ತುಂಬಾ ಹುಳುಗಳು ಇದ್ದದ್ದು ನೋಡಿ ನಿರಾಸೆ ಉಂಟಾಯಿತು. ಕೆಳಗೆ ಬಿದ್ದ ಹಣ್ಣಾದ್ದರಿಂದ ಹುಳು ಹಿಡಿದಿದೆ ಮರದಿಂದ ನೇರವಾಗಿ ಕಿತ್ತ ಹಣ್ಣನ್ನು ತಿನ್ನಬಹುದು ಎಂಬ ದೂರದಾಸೆ ಇನ್ನೂ ಇತ್ತು ಆದರೆ ಕೈಗೆಟುಕುವ ಅಂತರದಲ್ಲಿ ಹಣ್ಣುಗಳು ಇರಲಿಲ್ಲ.
ಆದರೆ ಇದು ಯಾವ ಹಣ್ಣು ಎಂಬುದು ಬಗೆ ಹರಿಯಲಿಲ್ಲ. ನನ್ನ ಗೆಳೆಯರನ್ನು ಕೇಳಿದರೆ ಕೆಲವರು ಇದು ಸ್ಟ್ರಾಬೆರಿ ಎಂದೊ ಅಥವಾ ತಮಗೆ ತೋಚಿದ ಹಣ್ಣಿನ ಹೆಸರನ್ನು ಹೇಳುತ್ತಿದ್ದರು. ಮುಂದೆ ಒಮ್ಮೆ ನನ್ನ ತಾಯಿಯ ಜೊತೆ ಯಾವುದೊ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಕ್ಕೆ ಹೋದಾಗ ಅಲ್ಲಿ ಇದ್ದ ಈ ಮರವನ್ನು ನೋಡಿ ಇದರ ಹಣ್ಣನ್ನು ತೋರಿಸಿ ಇದನ್ನು ತಿನ್ನಬಹುದೆ ಎಂದು ಕೇಳಿದ್ದಕ್ಕೆ ಅವರು ಇದು ಅತ್ತಿ ಹಣ್ಣು ಇದರ ತುಂಬ ಹುಳು ಇರುತ್ತದೆ. ಇದನ್ನು ತಿನ್ನಬಾರದು ಎಂದರು. ಹೀಗೆ ನನಗೆ ಪರಿಚಯವಾಯಿತು ಅತ್ತಿ ಮರ.
ಅತ್ತಿ ಮರ ಭಾರತ ಉಪಖಂಡ, ಆಸ್ಟ್ರೇಲಿಯಾ, ಮಲೇಷಿಯಾ ದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಕಂಡು ಬರುತ್ತದೆ. ಇದರ ವೈಜ್ಞಾನಿಕ ಹೆಸರು ಫೈಕಸ್ ರಾಸೀಮೊಸ (Ficus racemosa) ಮತ್ತು ಮೊರೇಸಿಯೆ ಕುಟುಂಬಕ್ಕೆ ವರ್ಗೀಕರಿಸಲಾಗಿದೆ. ಇದಕ್ಕೆ ಸಂಸ್ಕೃತದಲ್ಲಿ ಉದುಂಬರ, ಹಿಂದಿಯಲ್ಲಿ ಗೂಲರ್, ತೆಲುಗಿನಲ್ಲಿ ಮೇಡಿ ಪಂಡು, ತಮಿಳಿನಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ಮಲಯಾಳಂನಲ್ಲಿ ಅತ್ತಿ, ಎಂದು ಹೆಸರಿದೆ.
ಅತ್ತಿ ಸುಮಾರು ೨೦-೩೦ಮೀಟರ್ ಎತ್ತರಕ್ಕೆ ಬೆಳೆಯುತ್ತದೆ. ಹಳೆಯ ಮರಗಳಲ್ಲಿ ಇದರ ಕಾಂಡ ಸುಮಾರು ೬೦-೯೦ಸೆಂಮೀನಷ್ಟು ಅಗಲ ಇರುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ತೊಗಟೆ ನಯವಾಗಿರುತ್ತದೆ. ಇದರ ಎಲೆಗಳು ಸರಳ ಮತ್ತು ಅದಲು ಬದಲಾಗಿ ಇರುತ್ತವೆ. ಹೊಸ ಚಿಗುರು ಬಿಳಿ ಬಣ್ಣ ಮತ್ತು ಸಣ್ಣ ಕೂದಲಿನಂತಹ ಎಳೆಗಳು ಇರುತ್ತವೆ.ಆಗಸ್ಟ್ ನಿಂದ ನವೆಂಬರ್ ವರೆಗು ಎಲೆ ಉದುರುವ ಕಾಲ. ಜನವರಿ ಫೆಬ್ರವರಿಯಲ್ಲಿ ಕಾಯಿ ಬಿಡುತ್ತವೆ. ಏಪ್ರಿಲ್ ವರೆಗೂ ಹಣ್ಣಾಗುತ್ತದೆ.
ಎಲ್ಲ ಫೈಕಸ್ ಮರಗಳಂತೆ ಅತ್ತಿಯ ಹೂಗಳು ಕೂಡ ಕಾಯಿಯಲ್ಲಿ ಅಡಗಿರುತ್ತದೆ. ಇದರ ಪರಾಗಸ್ಪರ್ಶ ಮಾಡುವ ವಿಶೇಷ ಕಣಜಗಳಿವೆ. ಈ ಕಣಜಗಳು ತಮ್ಮ ವಂಶಾಭಿವೃದ್ಧಿಗಾಗಿ ಅತ್ತಿಯ ಮರವನ್ನು ಅವಲಂಬಿಸಿವೆ. ನಾವು ಹಣ್ಣೆಂದು ಕೊಂಡಿರುವ ಹೂವಿನ ಒಳಗೆ ಕಣಜ ಮೊಟ್ಟೆಯಿಡುತ್ತದೆ. ಮೊದಲು ರೆಕ್ಕೆಯಿಲ್ಲದ ಗಂಡಿನ ಮರಿಗಳು ಹೊರಬಂದು ಹೆಣ್ಣಿಗಾಗಿ ರಂಧ್ರವನ್ನು ಕೊರೆಯುತ್ತದೆ. ಇತರ ಮರದ ಹಣ್ಣಿನಿಂದ ಬರುವ ರೆಕ್ಕೆಯಿರುವ ಹೆಣ್ಣು ಕಣಜಗಳು ಅಲ್ಲಿನ ಪರಾಗವನ್ನು ಹೊತ್ತು ತರುತ್ತವೆ. ಹೀಗೆ ಪರಾಗಸ್ಪರ್ಶ ನಡೆಯುತ್ತದೆ. ಈ ಕಣಜ ಕಡಿಮೆ ಅವಧಿ ಬದುಕುವ ಕಾರಣ ಬೇರೆ ಬೇರೆ ಅತ್ತಿ ಮರಗಳು ಬೇರೆ ಬೇರೆ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಹೂವನ್ನು ತಳೆಯುತ್ತದೆ.
ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಅತ್ತಿ ಧಾರ್ಮಿಕವಾಗಿ ಮುಖ್ಯ ವಾದ ಮರ. ಹಿಂದುಗಳಲ್ಲಿ ಇದು ದತ್ತಾತ್ರೇಯರ ವಾಸ ಸ್ಥಾನ ಎಂದು ನಂಬಲಾಗಿದೆ. ಬೌದ್ಧ ಧರ್ಮ ದಲ್ಲು ಇದಕ್ಕೊ ಮಹತ್ವದ ಸ್ಥಾನವಿದೆ. ಇದರ ಹಣ್ಣನ್ನು ಕೆಲವು ಕಡೆ ತಿನ್ನುವ ರೂಢಿ ಇದೆ. ಅಡುಗೆಯಲ್ಲು ಬಳಸುತ್ತಾರೆ. ಇದರ ತೊಗಟೆ ಮತ್ತು ಬೇರುಗಳು ಔಷಧಿಯಾಗಿ ಬಳಸಲ್ಪಡುತ್ತದೆ. ಇದೆಲ್ಲಕ್ಕಿಂತ ಮುಖ್ಯ ವಾಗಿ ಅನೇಕ ಪ್ರಾಣಿ ಪಕ್ಷಿಗಳಿಗೆ ಇದರ ಹಣ್ಣು ಆಹಾರವಾಗುತ್ತದೆ.
 |
| ಅತ್ತಿ |
ಆದರೆ ಇದು ಯಾವ ಹಣ್ಣು ಎಂಬುದು ಬಗೆ ಹರಿಯಲಿಲ್ಲ. ನನ್ನ ಗೆಳೆಯರನ್ನು ಕೇಳಿದರೆ ಕೆಲವರು ಇದು ಸ್ಟ್ರಾಬೆರಿ ಎಂದೊ ಅಥವಾ ತಮಗೆ ತೋಚಿದ ಹಣ್ಣಿನ ಹೆಸರನ್ನು ಹೇಳುತ್ತಿದ್ದರು. ಮುಂದೆ ಒಮ್ಮೆ ನನ್ನ ತಾಯಿಯ ಜೊತೆ ಯಾವುದೊ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಕ್ಕೆ ಹೋದಾಗ ಅಲ್ಲಿ ಇದ್ದ ಈ ಮರವನ್ನು ನೋಡಿ ಇದರ ಹಣ್ಣನ್ನು ತೋರಿಸಿ ಇದನ್ನು ತಿನ್ನಬಹುದೆ ಎಂದು ಕೇಳಿದ್ದಕ್ಕೆ ಅವರು ಇದು ಅತ್ತಿ ಹಣ್ಣು ಇದರ ತುಂಬ ಹುಳು ಇರುತ್ತದೆ. ಇದನ್ನು ತಿನ್ನಬಾರದು ಎಂದರು. ಹೀಗೆ ನನಗೆ ಪರಿಚಯವಾಯಿತು ಅತ್ತಿ ಮರ.
ಅತ್ತಿ ಮರ ಭಾರತ ಉಪಖಂಡ, ಆಸ್ಟ್ರೇಲಿಯಾ, ಮಲೇಷಿಯಾ ದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಕಂಡು ಬರುತ್ತದೆ. ಇದರ ವೈಜ್ಞಾನಿಕ ಹೆಸರು ಫೈಕಸ್ ರಾಸೀಮೊಸ (Ficus racemosa) ಮತ್ತು ಮೊರೇಸಿಯೆ ಕುಟುಂಬಕ್ಕೆ ವರ್ಗೀಕರಿಸಲಾಗಿದೆ. ಇದಕ್ಕೆ ಸಂಸ್ಕೃತದಲ್ಲಿ ಉದುಂಬರ, ಹಿಂದಿಯಲ್ಲಿ ಗೂಲರ್, ತೆಲುಗಿನಲ್ಲಿ ಮೇಡಿ ಪಂಡು, ತಮಿಳಿನಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ಮಲಯಾಳಂನಲ್ಲಿ ಅತ್ತಿ, ಎಂದು ಹೆಸರಿದೆ.
ಅತ್ತಿ ಸುಮಾರು ೨೦-೩೦ಮೀಟರ್ ಎತ್ತರಕ್ಕೆ ಬೆಳೆಯುತ್ತದೆ. ಹಳೆಯ ಮರಗಳಲ್ಲಿ ಇದರ ಕಾಂಡ ಸುಮಾರು ೬೦-೯೦ಸೆಂಮೀನಷ್ಟು ಅಗಲ ಇರುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ತೊಗಟೆ ನಯವಾಗಿರುತ್ತದೆ. ಇದರ ಎಲೆಗಳು ಸರಳ ಮತ್ತು ಅದಲು ಬದಲಾಗಿ ಇರುತ್ತವೆ. ಹೊಸ ಚಿಗುರು ಬಿಳಿ ಬಣ್ಣ ಮತ್ತು ಸಣ್ಣ ಕೂದಲಿನಂತಹ ಎಳೆಗಳು ಇರುತ್ತವೆ.ಆಗಸ್ಟ್ ನಿಂದ ನವೆಂಬರ್ ವರೆಗು ಎಲೆ ಉದುರುವ ಕಾಲ. ಜನವರಿ ಫೆಬ್ರವರಿಯಲ್ಲಿ ಕಾಯಿ ಬಿಡುತ್ತವೆ. ಏಪ್ರಿಲ್ ವರೆಗೂ ಹಣ್ಣಾಗುತ್ತದೆ.
 |
| ಎಲೆಗಳು |
ಎಲ್ಲ ಫೈಕಸ್ ಮರಗಳಂತೆ ಅತ್ತಿಯ ಹೂಗಳು ಕೂಡ ಕಾಯಿಯಲ್ಲಿ ಅಡಗಿರುತ್ತದೆ. ಇದರ ಪರಾಗಸ್ಪರ್ಶ ಮಾಡುವ ವಿಶೇಷ ಕಣಜಗಳಿವೆ. ಈ ಕಣಜಗಳು ತಮ್ಮ ವಂಶಾಭಿವೃದ್ಧಿಗಾಗಿ ಅತ್ತಿಯ ಮರವನ್ನು ಅವಲಂಬಿಸಿವೆ. ನಾವು ಹಣ್ಣೆಂದು ಕೊಂಡಿರುವ ಹೂವಿನ ಒಳಗೆ ಕಣಜ ಮೊಟ್ಟೆಯಿಡುತ್ತದೆ. ಮೊದಲು ರೆಕ್ಕೆಯಿಲ್ಲದ ಗಂಡಿನ ಮರಿಗಳು ಹೊರಬಂದು ಹೆಣ್ಣಿಗಾಗಿ ರಂಧ್ರವನ್ನು ಕೊರೆಯುತ್ತದೆ. ಇತರ ಮರದ ಹಣ್ಣಿನಿಂದ ಬರುವ ರೆಕ್ಕೆಯಿರುವ ಹೆಣ್ಣು ಕಣಜಗಳು ಅಲ್ಲಿನ ಪರಾಗವನ್ನು ಹೊತ್ತು ತರುತ್ತವೆ. ಹೀಗೆ ಪರಾಗಸ್ಪರ್ಶ ನಡೆಯುತ್ತದೆ. ಈ ಕಣಜ ಕಡಿಮೆ ಅವಧಿ ಬದುಕುವ ಕಾರಣ ಬೇರೆ ಬೇರೆ ಅತ್ತಿ ಮರಗಳು ಬೇರೆ ಬೇರೆ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಹೂವನ್ನು ತಳೆಯುತ್ತದೆ.
 |
| ಹಣ್ಣಿನ ಗೊಂಚಲು |
ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಅತ್ತಿ ಧಾರ್ಮಿಕವಾಗಿ ಮುಖ್ಯ ವಾದ ಮರ. ಹಿಂದುಗಳಲ್ಲಿ ಇದು ದತ್ತಾತ್ರೇಯರ ವಾಸ ಸ್ಥಾನ ಎಂದು ನಂಬಲಾಗಿದೆ. ಬೌದ್ಧ ಧರ್ಮ ದಲ್ಲು ಇದಕ್ಕೊ ಮಹತ್ವದ ಸ್ಥಾನವಿದೆ. ಇದರ ಹಣ್ಣನ್ನು ಕೆಲವು ಕಡೆ ತಿನ್ನುವ ರೂಢಿ ಇದೆ. ಅಡುಗೆಯಲ್ಲು ಬಳಸುತ್ತಾರೆ. ಇದರ ತೊಗಟೆ ಮತ್ತು ಬೇರುಗಳು ಔಷಧಿಯಾಗಿ ಬಳಸಲ್ಪಡುತ್ತದೆ. ಇದೆಲ್ಲಕ್ಕಿಂತ ಮುಖ್ಯ ವಾಗಿ ಅನೇಕ ಪ್ರಾಣಿ ಪಕ್ಷಿಗಳಿಗೆ ಇದರ ಹಣ್ಣು ಆಹಾರವಾಗುತ್ತದೆ.
 |
| ಅತ್ತಿ ಸುಮಾರು ೨೦-೩೦ಮೀಟರ್ ಎತ್ತರಕ್ಕೆ ಬೆಳೆಯುತ್ತದೆ |
ಪ್ರಪಂಚದಲ್ಲಿನ ಸುಮಾರು 700 ಜಾತಿಯ Ficus ಮರಗಳಿಗೆ ಸೀಮೀತವಾದ ಪ್ರತ್ಯೇಕ ಕಣಜಗಳಿವೆ. ಒಂದು ಜಾತಿಯ ಮರಕ್ಕೆ ಬರುವ ಕಣಜಗಳು ಮತ್ತೊಂದಕ್ಕೆ ಹೋಗುವುದಿಲ್ಲ. ಈ ಕಣಜಗಳಲ್ಲಿ ಗಂಡು ಎಂದಿಗೂ ಹೊರ ಲೋಕವನ್ನೇ ನೋಡುವುದಿಲ್ಲ. ಅದರ ಹುಟ್ಟು-ಸಾವು ಎಲ್ಲಾ ಹಣ್ಣಿನ ಒಳಗೆ! Ficus ಜಾತಿಯ ಮರಗಳ ಹಿರಿಮೆಯೆಂದರೆ ವರ್ಷವಿಡೀ ಹಣ್ಣುಬಿಡುತ್ತದೆ. ಹೀಗಾಗಿ ಪ್ರಾಣಿ ಪಕ್ಷಿಗಳಿಗೆ ವರ್ಷವಿಡೀ ಆಹಾರ ಒದಗಿಸುವ ಅಧ್ಭುತ Ficus. ಈ ಕಾರಣದಿಂದಲೇ ಅವುಗಳ ಪರಾಗ ಕಣಗಳನ್ನು ಹೊತ್ತು ತರುವ ಕಣಜಗಳಿಗೆ ಒಂದು ಸೀಮಿತ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಒಂದು ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಸಂಖ್ಯೆಯ ಮರಗಳಿರಲೇಬೇಕು. ಇಲ್ಲವಾದರೆ ಆ ಮರಗಳ ಪುನಾರಾಭಿವೃದ್ಧಿ ಸಾಧ್ಯವಿಲ್ಲ. ಅಂದಹಾಗೆ ದೈತ್ಯ ವೃಕ್ಷಗಳಿರುವ Ficus ಮರಗಳ ಪುನಾರಾಭಿವೃದ್ಧಿಗೆ ಸಹಕರಿಸುವುದು ಅತೀ ಸಣ್ಣ ಕಣಜಗಳು!
ಪ್ರತ್ಯುತ್ತರಅಳಿಸಿinteresting info..
ಅಳಿಸಿThanks for the comment. Good information on symbiotic relationship of wasps and ficus.
ಅಳಿಸಿನಿಮ್ಮ ಮಾಹಿತಿಗೆ ಧನ್ಯವಾದಗಳು 😊
ಪ್ರತ್ಯುತ್ತರಅಳಿಸಿ